Kimileri günah ile yükselir, kimileri dürüstlükleri ile batar*

Yatırımlarınızda değerlemeleri baz alıyorsanız veya bir mba eğitiminiz varsa yolunuz mutlaka Prof. Damodaran ile kesişmiştir. Kesişmedi ise önemli bir eksiğiniz vardı ve bunu tamamlamış oldum. Bloguna göz atmanızı şiddetle tavsiye ederim. Teknik analizle karar veriyorsanız başka birisi bu yazıları okuyup fiyata yansıttığı için okumanıza gerek yok. Prof. Damıdaran'ın bazı yazıları doğası gereği teknik olsa da bugün paylaşacağım yazısı değil. 

Önceki gün Damodaran ESG konusunda bir paylaşımda bulundu : https://aswathdamodaran.blogspot.com/2021/09/the-esg-movement-goodness-gravy-train.html

Malumunuz ESG aleyhinde konuşup yazmak zor olduğu için makalenin önemi daha da artıyor. Bu konuya 21 Aralık mailimde çok genel olarak değerlendirmiştim. Friedman'ın makalesine Damodaran da atıfta bulunuyor, tekrar okumanızda fayda var http://websites.umich.edu/~thecore/doc/Friedman.pdf . Yazıya dönersek:

Damodaran özetle "romantizm güzel ama evi geçindirmiyor" tespitinde bulunuyor. Şayet ESG standartlarına uymak şirketleri daha değerli hale getirecekse şirketler zaten regülasyon vb baskıları olmadan da bu adımı atarlar. Daha değerli hale gelmek için şu 4 dinamikten bir veya bir kaçını etkilemeli : gelirlerde büyüme, faaliyet karı marjı yeniden yatırımın etkinliği ve risk (fonlama veya başarısızlık riski) . ESG'nin bu dinamiklere etkisini yazıda okuyabilirsiniz ama sizi yormamak için: "yok".

Diğer bir nokta ESG konusunun "satışı" . Yani sizi güzel bulduğunuz yarışmacıyı değil diğerlerinin güzel bulduğu yarışmacıyı tespit etmek.  Şayet piyasa ESG konusunu tamamen fiyatları ise bir şirketin ESG standartlarına uyması şirketi daha değerli hale getirmiyor. Ancak konuyu abarttı veya önemsiz gördü ise fiyatlamalarda bir hata yani fırsat olabilir. Önemli bir başka tespit de şirketleri sorumlu tutmak ama maliyetlerden şikayetçi olmak. Petrol, doğal gaz, kömür, uranyum  fiyatları zirve yaparken pek "Almanya'da temiz enerji kaynaklarının çokluğu nedeni ile elektrik fiyatları eksiye geçti" haberlerini okumuyorsunuz. Aksine tüketiciye çok ciddi maliyetler yansıyor. Detaya girmek isterdim ama ESG konsepti içinde kriptoda var olan "governance token" kavramının çok önemli olacağını düşünüyorum. Son olarak Damodaran bu işten kim kazanıyor sorusunu sormuş. Görünüşte "hepimiz" ama gerçekten kimin cebine para giriyor? 

Yazıyı yatırım stratejilerine bağlayarak bitirmek istiyorum. "Sin stocks" yani günah hisseleri terimini Googlelarsanız geniş bir literatür ile karşılaşacaksınız. Geçmişte bu hisseler tütün, alkol,kumar ve silah şirketlerinden oluşuyordu. Ekte son 20 yılda , ki daha eskiye giden akademik çalışmalar da var, S&P'ye karşı performanslarını görüyorsunuz. Kimseyi günaha sokmak istemem, siz kendi çıkarımınızı yapın.  (* Some rise by sin, and some by virtue fall. Shakespeare)

            Sırası ile: S&P endeksi, tütün,alkol,kumar ve silah hisseleri

Peki bu durum neden kaynaklanıyor? İnsan doğasından olabileceği gibi finansal bazı dinamikler de söz konusu. Geniş yatırımcı kesimleri günah hisselerinden uzak duruyor, bu şirketlere fonlama sağlamak da popüler bir davranış değil. Dolayısı ile herkes Tesla taşımak isterken çok daha az sayıda yatırımcı Altria taşımak istiyor ve şirket riskli,hisse ucuz, getirisi yüksek hale geliyor. Söz konusu şirketlerin regülatörler tarafından hırpalanması çok daha kolay ve kamuoyu desteğine de sahip. Bu nedenle bu şirketler diğerlerine oranla daha düzgün ve kurallara uygun muhasebe ve yönetim uygulamaları izlemek zorunda. Bu da doğal olarak daha iyi yönetilmeleri demek. Ve son olarak sayısı zaten az olan yatırımcıyı tutmak için de yüksek temettü veriyorlar. Nitekim ekteki total return sütununa bakarsanız fiyat performansında gördüğümüz farkın çok daha yükseldiğini göreceksiniz.

Bu bizi günümüzde nereye getiriyor? Sunumlarda vurguladığım petrol hisselerine, nükleer enerjiye, kömür hisselerine vs. Sonuç olarak ben size ESG yatırımı yapmayı demiyorum, yine yapın çünkü yanınızda oturan yatırımcı da yapıyor. Ancak uzun vadede başka fırsatlar da var diyorum, veya finansal tarih öyle diyor.