Dijital Sanat ve Nasıl Yatırım Yaptım

15 Aralık tarihinde yatırımcılarımızla aşağıdaki kısa notu paylaştım ve bu hafta yaşanan kritik bir gelişmenin ardından konuyu blog yazısına çevirmek istedim.

"Bundan yıllar önce bir grup yatırımcı ile beraber Barselona'da sanat piyasasını inceleme ve yatırım yapma teknikleri üzerine bir geziye katılmıştım. 65 milyar dolarlık ve ABD,Çin, İngiltere tarafından domine edilen bir piyasaya bakıyoruz : https://theartmarket.foleon.com/2020/artbasel/the-art-market-2020-highlights/

Detaylar için linke tıkladığınızda sol üst köşede UBS'in de adını göreceksiniz. Zira servet yönetimi dediğimizde önemli kalemlerden birinden bahsediyoruz. Lehman battığında da NYC ve City ofislerinde bulunan koleksiyonların satış haber olmuştu: https://uk.reuters.com/article/us-art-auction-lehman/lehman-art-collection-takes-in-12-3-million-at-auction-idUSTRE68K2J720100925 . Gel zaman git zaman "bazı şeyler" aynı kalsa da çok şey de "değişti" ve Mike Winkelmann (aka Beeple) adlı sanatçının "dijital koleksiyonu" geçtiğimiz günlerde toplamda 3.5 milyon dolara, en değerli parçası da 777,777 dolara satıldı. https://cryptobriefing.com/digital-art-auction-raises-record-million/ . Konunun Bitcoin'den çıkarak çoktan farklı bir evrene evrilmiş olduğunu gösteren başka bir detay daha... Haberin girişinde "Digital artist Beeple sold the most valuable NFT collection of all-time at $3.5 million." yazıyor, kritik kelimeyi karaladım ve altını çizdim . Bitcoin sınırlı olsa da "özel" değil ve teoride her bir BTC, her bir dolarda olduğu gibi, bir başka BTC ile aynı. NFT yani non fungible token ise bu noktada kripto paralardan ayrılıyor.  Konuya vakıf olanlar zaten Eth ve CryptoKitties vakasını hemen hatırlayacaktır. Bu vakada ise NFT size özel bir dijital varlığı veya sanat eserini temsil ediyor. Ama dijital olmasına gerek yok, bir Monet'i de NFT haline getirmek mümkün. Veya https://niftygateway.com/itemdetail/secondary/0x99a86b41272afb8b599bddcbda01ed6135620385/3000040009 ve https://www.youtube.com/watch?v=7vda9r8aXxs

Ethereum'un ne kadar değerli bir uygulama olduğunu göstermesi açısından NFT'ler de çoğunlukla ERC-721 standardı kullanılarak oluşturuluyor (not: Binance smart chain de geliyor) . Bu konulara fazla girmeyeceğim ancak şu linklere baktığınızda   https://niftygateway.com/  ve https://opensea.io/ ve  https://superrare.co/   aslında sanat eseri alıp satarken NFT alıp satıyorsunuz ve milyar olmasa da milyon dolarlık hacimlerin oluştuğunu görüyorsunuz. Tek kategorinin sanat eseri olmadığı da dikkatinizi çekecektir. "

Kritik gelişmeye gelelim, dünyanın en büyük müzayede evlerinden biri Christie's yukarıda bahsettiğim sanatçının eserlerinden birini online müzayedeye dahil etti : https://onlineonly.christies.com/s/first-open-beeple/beeple-b-1981-1/112924 . Yakın tarihte benzer adımlar atılmış olsa da ismi nedeni ile bu müzayede bir nevi Tesla'nın BTC alması gibi değerlendirilebilir. Linkte "özel not" başlığının altında işlemin ETH bazında gerçekleşebileceğini de göreceksiniz.

Peki biz bu tip bir yatırımı nasıl yapabiliriz? Öncelikle ihtiyacınız olan şeylerin başında bir cüzdan gerekiyor. Ben MetaMask kullanıyorum ama Coinbase veya Trust Wallet gibi alternatifler de aynı işi görecektir. 3 aşamalı bir maliyetiniz söz konusu olacak. Bir- alacağınız eserin fiyatı , iki- alım işlemi için gerekecek gas ve üçüncüsü cüzdanınıza transfer için ödeyeceğiniz miktar. Üçüncü maliyet katlanmanız şart olan bir maliyet değil ancak tavsiye ederim. Dolayısı ile cüzdanınıza yeterli miktarda ETH gönderdiğinizi var sayıyorum. 

İkinci aşamada yukarıda bahsettiğim siteler de dahil kendi zevkime göre bir "tablo" aradıktan sonra https://knownorigin.io/gallery galerisinde beğendiğim bir tabloda karar kıldım. İşlem öncesinde söz konusu sitelerde bir profil oluşturmanız gerekiyor. Siz teklif verebileceğiniz gibi fiyatı ve sayısı belirlenmiş şekilde satışa çıkan eserler de söz konusu. Benim beğendiğim fiyatı açıklanmış bir tabloydu. Satın al tuşuna bastığınızda Metamask'ta toplam ücreti göreceksiniz. Aceleniz yok, bu nedenle gas fiyatını düşürmek için yukarıdan "slow" seçeneğini  kullanabilirsiniz. Süre seciminiz, yoğunluk vs ile  değişiyor olmasına rağmen alım işlemim 10 dk kadar sürdü. Aklınıza gelebilecek her şeyi zincir üzerinde gerçekleştirdik. Sanatçının ücreti, sahiplik "belgesi", otantik olduğuna dair kanıt, hatta satış sırasında telif hakkının ödenmesi bile. Tüm coinlerde olduğu gibi NFT'mi de cüzdanımda tutmayı tercih ediyorum ve KODA yani "known origin digital asset" cüzdanımda: 

Ne aldığını da görelim derseniz bana göre bir hareket değil ancak duvara asmak veya instagramda hemen paylaşmak isteyenler için https://play.google.com/store/apps/details?id=com.nifty.display&hl=en_US&gl=US gibi bazı applikasyonlar da söz konusu.